Redaksiyon Nedir?

Redaksiyon; düzeltme, düzelti, tashih gibi adlarla da anılan, Türkçeye Fransızcadan geçen ve Türk Dil Kurumu tarafından “yazılmış bir metin üzerinde gereken düzeltmeleri yaparak yazıyı yayıma hazır duruma getirme” olarak tanımlanan baskı öncesi işlemdir. Redaksiyon işlemini yapan kişilere redaktör, düzeltmen ya da musahhih denilir.

Redaksiyon işlemlerinde metinler dil bilgisi, imla ve yazım kurallarına uygun hâle getirilir ve metinlerdeki anlatım bozuklukları giderilir. Bunun yanında metinde dil birliği oluşturulması, akıcılığın sağlanması, mantık hatalarının giderilmesi redaksiyon işlemlerinde esastır.

Redaksiyon işlemine telif ve tercüme eserlerin tümünde ihtiyaç duyulur. Metin türü ayırt edilmeksizin redaksiyon işlemi tüm metinlerde uygulanır. (roman, hikâye, deneme, makale, tez, araştırma raporu vb.)

            Redaksiyon Çeşitleri

            Metinlerin durumu ve yapılmak istenen çalışmalara göre redaksiyon işlemi şekil alır. Redaksiyon çeşitlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Geliştirici Redaksiyon: Baskıya hazır olmayan metinler üzerinde yapılan redaksiyon işlemidir. Bu işlem, profesyonel redaktörler tarafından yapılır. Geliştirici redaksiyon işlemleri diğer redaksiyon işlemlerine göre daha kapsamlıdır. Bu işlem sırasında metne akıcılık kazandırma, anlam bütünlüğünü sağlama, metnin ve cümlelerin akışına uygun kelime ve kelime gruplarının seçilmesi, yazım ve noktalama hatalarının giderilmesi sağlanır. Metin edebî olarak da incelenir.
• Akademik Redaksiyon: Makale, tez, araştırma raporu, bildiri vb. akademik metinler üzerinde yapılan redaksiyon işlemidir. Bu işlem sırasında bilgilerin akademik olarak doğruluğunun kontrolü yanında yazım ve noktalama hataları, anlatım bozuklukları giderilir ve metin akıcı hâle getirilir. Bilimsel tutarlılık da akademik redaksiyon esnasında göz önünde bulundurulur.     
• Son Okuma: Son okuma işlemi düzelti, proof-reading ya da tashih olarak da adlandırılmaktadır. Son okuma işlemi prova -yazar veya düzeltmen tarafından üstünde düzeltmeler yapılan basılı metin- üzerinde yapılır. Son okuma işlemini TDK “basılmakta olan bir eserin provaları üzerinde özel düzeltme işaretleriyle yanlışları gösterme” olarak tanımlamaktadır. Son okumada daha önce redaksiyonu yapılmış metin, redaktör tarafından son kez okunur ve bu işlem sırasında hataların tamamen giderilmesi amaçlanır. Son okuma işlemlerini metni daha önce görmemiş bir redaktörün yapması tercih edilir.